March 16, 2006

Προαπαιτούμενα για συζητήσεις με μπέρδεμα

Οι «ανταλλαγές» που παρακολούθησα σε κάποια ελληνικά μπλογκς με αφορμή το θάνατο του Μιλόσεβιτς, καθώς και κάποια άλλα, φαινομενικά άσχετα, ποστ, αναδεικνύουν ένα γενικό πρόβλημα, που εκφράζεται και ως όριο πολλών συζητήσεων για οποιοδήποτε θέμα.
Συχνά λοιπόν μια συζήτηση στομώνει όταν το παρατραβάμε με

1- τις απλουστεύσεις, που παίρνουν τον ευκολότερο δρόμο της «ψυχολογίζουσας ανάγνωσης» της Ιστορίας. Τα αίτια τούτης ή της άλλης τροπής ή κατάστασης ανάγονται στα πάθη, βλέπε τους χαρακτήρες, ορισμένων, πολύ λίγων, ανθρώπων παραβλέποντας οτι η αντίστροφη σχέση είναι πολύ ισχυρότερη. Κατά βάθος η αντίληψη αυτή δεν μπορεί παρά να καταλήξει σε μια μανιχαϊστική μεταφυσική αντίληψη αρετής/κακίας, που πολύ προσεγγίζει τον πυρήνα της στρωσιανής-νεοσυντηρητικής ιδεολογίας, και πολύ απέχει ήδη από πιό επεξεργασμένες θεολογικές θεωρήσεις βασισμένες πχ στην έννοια του «κατέχοντος» στον Απ. Παύλο.

2- την ψευδαίσθηση οτι είναι δυνατή μια απόλυτα αντικειμενική καταγραφή ενός ιστορικού γίγνεσθαι του οποίου είμαστε μέρος, που παραπέμπει σε πολιτικές οντολογίες με συμμετρικές σχέσεις τύπου «φίλος-εχθρός», αλά Σμιτ (ή Κονδύλη), που «φτωχαίνουν» υπερβολικά την πραγματικότητα την οποία υποτίθεται οτι καταγράφουν.

3- τη διαρκή επίκληση της πολυπλοκότητας των πραγμάτων ως την έσχατη και μόνη αλήθεια που μπορούμε να πούμε για τα πράγματα αυτά.
Στην περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας, το μόνο σίγουρο είναι οτι αν δε δούμε «όλο το ταμπλώ» θα παραπλανηθούμε. Ο «ιστορικός της πράξης» αλλά και ο «πρακτικός ιστορικός» μπορεί να ξεκινήσει από την εξής βάση: η Γιουγκοσλαβία ήταν από την ίδρυση της ΟΣΔΓ και για 30 χρόνια μια ειρηνική χώρα (μπορεί κανείς να συμπληρώσει ένα σωρό «διορθώσεις» σ’αυτή τη διαπίστωση, χωρίς να την αναιρέσει ουσιαστικά). Το 2006, η Γιουγκοσλαβία δεν υπάρχει. Τι συνέβη στο ενδιάμεσο διάστημα;
Ελπίζω να βρω σύντομα χρόνο να παραθέσω εδώ την εκδοχή μου.
Μέχρι τότε, δίκην παραβολής, το ποστ που ακολουθεί.

4 comments:

Μαύρο πρόβατο said...

Γιατρέ μου, δες το κομμάτι του Ρούσσου Βρανά στα Νέα της Παρασκευής.
Ευχαριστώ για το ρεπορτάζ από τον "Ιανό". Πάντως εγώ δεν είμαι καθηγητής του μαρξισμού - με παίγνια και αλγόριθμους ασχολούμαι.
Εκεί, οτι θες - δες και το επόμενο ποστ. Για τα υπόλοιπα, συζητάμε σα δύο νοματαίοι (για να μην πω νοικοκυραίοι :-)) που είμαστε. Οχι να μου πεις οτι στο παίζω κιόλας!

Кроткая said...

Kalispera. epeidi ki egw istoria spoudasa kai tugxanw anagnwstria tou Marx -tugxanei episis, na sumfwnw se arketa mazi tou, alla oxi se ola-, tha ithela na anaferw pws koini paradoxi metxu istorikwn (marxistwn kai mi) apotelei to gegonos pws den uparxei antikeimeniki katagrafi tis istorias. I istoria grafetaia po ekeinous pou exoun ta mesa na to kanoun (morfwsi, dunatotita diatirisis twn graptwn tous pros tis pomenes genees klp) kai mesa stin katagrafi kathe istorikou, anapofefkta uparxei epidrasi tis taxis tou, twn proswpikwn tou kai politikwn tou apopsewn, olwn twn atomikwn aki koinwnikwn tou xaraktiristikwn klp. Megalutero psema apo tin "antikeimeniki istoria" den uparxei. Akoma ki o Thoukididis pou diakurissei tin antikeimenikotita tou apo tis prwtes grammes tou prwtou vivliou tou den itan oso antikeimenikos tha ithele (vl. px Epitafios tou Perikleous).
Gia to thema tou Milosevic, an sas endiaferei exw valei sto blog mou tin apopsi mias filis mou Servas, pou oute istorikos einai oute tipota, aplws politis pou ezise kai ton polemo tis Vosnias kai tous vomvardismous twn Amerikanwn kai vevaia ti diakuvernisi tou Milosevic, apo tin arxi mexri to telos tis.

Oso gia to ti tha ginei sti Gallia, efxomai na mazeftoun oi fasistes -katarxas- kai kuriws na ta kataferoun oi diamarturomenoi (na uparxei mia "niki tou foititikou kai laikou kinimatos" opws tha elegan kapoioi, xexe!), giati alliws xathikame... An kai xlwmo to kovw na kanei pisw o Villepin... Ase de pou karadokei ki o Sarkozy (w, re mana mou!)

polla filia

Μαύρο πρόβατο said...

Πάρα πολύ ενδιαφέρον το témoignage της Σέρβας! Για τη Γαλλία, νεώτερα στα σχόλια του τελευταίου ποστ

Μαύρο πρόβατο said...

Φίλτατε Πάνο, ας αφήσουμε τους -ισμούς στην άκρη. Εξάλλου ο Μαρξ ο ίδιος δεν είχε πει οτι δεν ήταν μαρξιστής;!

Ενδιαφέροντα κείμενα για το θέμα
εδώ (πολύ καλή δουλειά) κι εδώ (πιό συνοπτικό, αλλά... προσέξτε τις παραπομπές!)