Η κοινωνική αυτή μαζική και διαχρονική επένδυση, υποκινημένη από ετερόκλητες πηγές όπως η ιστορική μας κληρονομιά (αρχαίοι) και το απελευθερωτικό πρόταγμα (επαναστάσεις και λοιπά κουκουέδικα), κατέληξε μοιραία σε μια μαζική παραγωγή πρώτης κλάσεων αχρήστων (επιστήμονες-ερευνητές)...
Αφορμή για αυτές τις σκέψεις στάθηκε η εξέταση της διοργάνωσης ενός επιστημονικού συνέδριου, στο χώρο των θετικών επιστημών. Το συνέδριο αυτό, από τα παλαιότερα και πιο καθιερωμένα στο πεδίο του, είναι κάπως επικεντρωμένο στην Ευρωπη, αλλά σίγουρα παγκόσμιας σημασίας. Το αντικείμενό του είναι θεωρητικό (δεν έχει να κάνει ούτε με πειράματα ούτε με τεχνολογία).
Στην τελετουργία της διοργάνωσης τέτοιων συνεδρίων αχρήστων, περιλαμβάνεται η ανάδειξη μιας «επιτροπής προγράμματος» που αναλαμβάνει την ευθύνη για την επιλογἠ των πιό πρωτότυπων κι ενδιαφερόντων (άχρηστων) σωστών αποτελεσμάτων, που θα αποτελέσουν το περιεχόμενο των εργασιών του συνεδρίου. Η συγκρότηση μιας τέτοιας επιτροπής είναι ταυτόχρονα αποτέλεσμα μιας αυθόρμητης αυτοαξιολόγησης της κοινότητας των αχρήστων και αποτελεί αναγνώριση-επιβράβευση της μεγαλύτερης αχρηστοσύνης.
Η επιτροπή προγράμματος του εν λόγω συνεδρίου αποτελείται από 75 τέτοιους αρχιάχρηστους.
Αναζητήσαμε την εθνική τους προέλευση (με την έννοια του κράτους τού οποίου το εκπαιδευτικό σύστημα παρακολούθησαν, που ταυτίζεται σχεδόν απολύτως με την εθνικότητά τους) και την εθνικότητα των θέσεων εργασίας τους. Δεν ισχυρίζεται κανείς οτι τέτοιες καταμετρήσεις αποτελούν στατιστικώς επαρκές δείγμα, ωστόσο εικονογραφούν εντυπωσιακά την εμπειρική εικόνα που κάθε άχρηστος του χώρου διαθέτει για την κατανομή της παγκόσμιας αχρηστοσύνης και τη θέση της Ελλάδας στην αντίστοιχη κατάταξη. Ας δούμε λοιπόν τα στοιχεία:
Πίνακας 1: Εθνική προέλευση αρχιαχρήστων
Μπορεί η απουσία κάποιων χωρών με παράδοση στο χώρο, πχ Ουγγαρία, να είναι τυχαία. Μπορεί κάποιες χώρες να υπερ-αντιπροσωπεύονται λόγω προσωπικών δικτύων και Μαφίας, ή κάποιες να υπο-αντιπροσωπεύονται λόγω της ευρω-τοπικότητας του συνέδριου (Καναδάς, ΗΠΑ) αλλά η χονδρική εικόνα που θέλει την Ελλάδα να βρίσκεται πολύ ψηλά σε σουπεράχρηστους, δεν αναιρείται. Ποιός τους ταΐζει όμως όλους αυτούς;
Πίνακας 2: Πού ψωμίζονται οι αρχιάχρηστοι
Τα σχετικά ισοζύγια είναι τα παρακάτω
και φαίνονται ακόμη καλύτερα στο παρακάτω διάγραμμα:
Τετμημένη, θέσεις εργασίας. Τεταγμένη, αριθμός αχρήστων. Οι χώρες σημειώνονται με το διεθνές προσδιοριστικό τους (βλ. πάνω στο διάγραμμα για περιπτώσεις περισσότερων χωρών σε ταυτόσημη θέση. Η Σερβία σημειώνεται με το ανεπίσημο SB).
Αν αυτή είναι η εικόνα των απόλυτων αριθμών, είναι ακόμα πιό ενδιαφέρουσα η εικόνα των ανηγμένων κατά πληθυσμό, εγχώριο προϊόν και κατά κεφαλή είσόδημα μεγεθών:
Σουπεράχρηστοι ανά κάτοικο χώρας, σε σχέση με τη Γερμανία
Σουπεράχρηστοι, ανά μονάδα παραγόμενου εθνικού προϊόντος (σε σχέση με τη Γερμανία πάντα)
Σουπεράχρηστοι που αναλογούν στο εισόδημα ενός κατοίκου μιας χώρας (πάντα σε σχέση με τη Γερμανία)
Ο αναγνώστης μπορεί να εμπνευστεί από τα παραπάνω για τους δικούς του προβληματισμούς. Ας λάβει υπόψη του πάντως οτι η κατάταξη παγκόσμιας αχρηστοσύνης που φαίνεται να υπονοείται από την εξεταζόμενη περίπτωση, διαφέρει σημαντικά από αυτήν πχ των εκθέσεων PISA για την αποτελεσματικότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και άλλες χρηστομάθειες. Αντίθετα, φωνάζει οτι η Ελλάδα έχει πρόβλημα, όπως και άλλες χώρες, αναντιστοιχίας μεταξύ αχρήστων και οικονομικής βάσης που τους παράγει. Η διάλυση της χώρας και ο εξανδραποδισμός των εργαζομένων της που οργανώνονται από τα ευαγή ιδρύματα στα οποία δεσμεύεται, αρχής γενομένης από την ΕΕ, το πρώτο που επιβάλλουν στην πρώτη είναι να ταΐζει όσο το δυνατόν λιγότερους τέτοιους άχρηστους - είτε να μην τους παράγουμε λοιπόν, είτε να τους διώχνουμε, δεν τα πολυενδιαφέρει το θέμα.
Ας το σκεφτούν αυτό, πρώτ'απ'όλα οι ίδιοι οι αρχιάχρηστοι. Θα καταλάβουν τότε γιατί ο Γιωργάκης όταν κάλεσε συμβούλους για την αναμόρφωση της εκπαίδευσης, πήρε μόνο χρήσιμους. Θα καταλάβουν επίσης γιατί οι διάφορες επιτροπές αξιολόγησης των ΑΕΙ κρίθηκαν άχρηστες (από τους ίδιους τους «άγγελους εξολοθρευτές» που τις επέβαλλαν) και διακόπηκε η χρηματοδότησή τους.