October 04, 2007

Post-flight analysis

 Сергей Павлович Королёв, 12/1/1907- 14/1/1966


Τα τηλεμετρικά δεδομένα έδειξαν οτι ο πύραυλος απογειώθηκε ομαλά, με απόκλιση λιγότερο των 0,3 μοιρών από την τροχιά αναφοράς. Εν τω μεταξύ, η στροφή των κατευθυντήριων προωθητήρων δεν ξεπέρασε τις 3,6 μοίρες.

Ωστόσο, όπως φάνηκε, η κύρια μηχανή του παράπλευρου Block G του πυραύλου άργησε ν’αναπτύξει την αναμενόμενη προωθητική ισχύ. Ως αποτέλεσμα, 6,5 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση, ο πύραυλος άρχισε να αποκλίνει, φτάνοντας σχεδόν την 1 μοίρα από την τροχιά αναφοράς, 8 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση. Στην προσπάθεια διόρθωσης της αυξανόμενης γωνίας απόκλισης, οι κατευθυντήριες μηχανές Νο 2 και 4 του κεντρικού τμήματος περιστράφηκαν ως και 8 μοίρες: οι αντίστοιχες μηχανές στους παράπλευρους προωθητήρες των Block V και D περιστράφηκαν ως και 17-18 μοίρες, ενώ τα ουραία πτερύγια στράφηκαν κατά 10 μοίρες.

Μόνο ένα δευτερόλεπτο απέμενε, μετά το οποίο το σύστημα ελέγχου πτήσης θα τερμάτιζε την πτήση του πυραύλου που βρισκόταν σε κατάσταση υποκρίσιμης προώθησης. Ευτυχώς, η μηχανή τελικά έφτασε στις κανονικές επιδόσεις και ο πύραυλος επέστρεψε πλήρως στην τροχιά αναφοράς 18-20 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση.

Εν τω μεταξύ, τη στιγμή Τ+16 δεύτερα, το σύστημα ρύθμισης της κατανάλωσης καυσίμου αστόχησε, με αποτέλεσμα την υπερβολική κατανάλωση κηροζίνης. Σχεδόν καθόλη τη διάρκεια της πτήσης με προώθηση, η πίεση του θαλάμου καύσης παρέμενε περίπου 4% υψηλότερη της προϋπολογισμένης.

Το ενδιάμεσο τμήμα της πτήσης με προώθηση ήταν λιγότερο δραματικό: από το 60° ως το 70° δευτερόλεπτο της επιχείρησης, η απόκλιση από την ομαλή γωνία πτήσης έφτανε τις 0,75 μοίρες, ενώ η απόκλιση πορείας ήταν περίπου 1 μοίρα. Στο 100° δευτερόλεπτο της πτήσης, η γωνία απόκλισης αυξήθηκε κατά 1 μοίρα της ονομαστικής. Οι μέγιστες γωνίες περιστροφής για τις κατευθυντήριες μηχανές του κεντρικού τμήματος παρέμεινε στα όρια των 3-3,5 μοιρών, ενώ για τους περιφερειακούς προωθητήρες οι δείκτες αυτοί παρέμειναν στις 6-8 μοίρες και για τα πτερύγια οι αντίστοιχες τιμές ήταν 2-3 μοίρες.

Ο αποχωρισμός του πρώτου ορόφου έλαβε χώρα στα 116,38 δευτερόλεπτα πτήσης. Μόλις 0,33 αργότερα, εκπέμφθηκε η εντολή σβησίματος των μηχανών του πρώτου ορόφου. Τα τηλεμετρικά έδειξαν τη μείωση της ισχύος αυτών των μηχανών, εντός των ορίων αποδεκτών παραμέτρων. Στο πέρας της διαδικασίας, η πορεία του κεντρικού ορόφου, που πυροδοτήθηκε, δεν άλλαξε πάνω από 0,5 μοίρες. Οι κατευθυντήριες μηχανές δε χρειάστηκε να στραφούν πάνω από 6-7 μοίρες, τιμές που βρίσκονταν εντός των διατημάτων τιμών των ονομαστικών παραμέτρων.

Ο δεύτερος όροφος κινήθηκε στην ονομαστική τροχιά με μικρές γωνιακές αποκλίσεις (pitch=0,3, bank=0,3, course=0,6). Οι κατευθυντήριες μηχανές Νο 1 και 3 στράφηκαν ως και 4 μοίρες και οι μηχανές Νο 2 και 4 ώς και 6 μοίρες.

Κατά τη συνέχεια της πτήσης του 2ου ορόφου, τα τηλεμετρικά κατέγραψαν ταλαντώσεις των κατευθυντήριων μηχανών, συχνότητας 6,5 Hz φτάνοντας τα 7,5 Hz στο 280ο δευτερόλεπτο πτήσης. Το πλάτος της ταλάντωσης έφτασε τις 2,3 μοίρες. Οι ταλαντώσεις σταμάτησαν μετά το 280° δευτερόλεπτο. Το φαινόμενο αποδόθηκε στην ελαστική κάμψη του σώματος του πυραύλου.

Στο Τ+285 δευτερόλεπτα, νέο κύμα ταλαντώσεων ταράζει τις μηχανές, αυτή τη φορά με συχνότητα 1,5-1,6 Hz και πλάτος 2 μοίρες. Αυτή τη φορά, η επικρατέστερη υπόθεση είναι οτι το φαινόμενο οφειλόταν στις ταλαντώσεις του υγρού καυσίμου εντός του πυραύλου.
Ως αποτέλεσμα της αστοχίας του συστήματος ρύθμισης πίεσης καυσίμου, το σύστημα προώθησης έμεινε από καύσιμα ακριβώς ένα δευτερόλεπτο πριν τον ονομαστικό χρόνο εκπομπής εντολής από τον χρονιστή για σβήσιμο των μηχανών, που ήταν προγραμματισμένη να σταλεί στο Τ+296,4 δεύτερα. Αντί γι αυτό, η μηχανή απενεργοποιήθηκε στο Τ+295,4 από τον αισθητήρα διακόπτη στροβίλου (ΑΚΤ), που ανίχνευσε την αυξημένη στροφορμή του στροβίλου αντλίας καυσίμου, καθώς δεν εμποδιζόταν πλέον από τη ροή καυσίμου. Τη στιγμή εκείνη, έμεναν 375 κιλά υγρού οξυγόνου (οξειδωτικού υλικού) στον πύραυλο.

Τη στιγμή που έσβησαν οι μηχανές, ο πύραυλος πετούσε με την ταχύτητα των 7780 μέτρων ανά δευτερόλεπτο, σε ύψος 228,6 χλμ πάνω από την επιφάνεια της γης, με γωνία 0 μοίρες 21 (24) λεπτά ως προς τον τοπικό ορίζοντα.

Ο δεύτερος όροφος του πύραυλου και ο δορυφόρος τέθηκαν σε τροχιά 228 επί 947 χλμ, με κλίση 65,1 μοίρες ως προς τον ισημερινό. Η θέση σε τροχιά ολοκληρώθηκε σε 96,2 λεπτά
(άλλες πηγές αναφέρουν τροχιά 223 επί 950 χλμ). Σε κάθε περίπτωση, το πρόωρο σταμάτημα της μηχανής άφησε το δορυφόρο σε τροχιά 80-90 χλμ κάτω της ονομαστικής.
Ο δορυφόρος PS-1 αποχωρίσθηκε 314,5 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευση, ή 19,9 δεύτερα μετά το σβήσιμο των μηχανών (η προϋπολογισμένη καθυστέρηση για τον αποχωρισμό ήταν 18-20 δεύτερα).

Το σήμα ανάπτυξης του γωνιακού ανακλαστήρα που είχε συναρμολογηθεί στο σώμα του κεντρικού ορόφου στάλθηκε στα 325,44 δευτερόλεπτα. Η συσκευή επέτρεπε την ακριβή παρακολούθηση των παραμέτρων πτήσης του πυραύλου.

Όλες οι πληροφορίες από το πληρέστατο αφιέρωμα εδώ.

15 comments:

Кроткая said...

τσκ τσκ τσκ...
και δεν καταλάβαινα τίποτα...

Μαύρο πρόβατο said...

:-)

Υπάρχει μια ιδιοτυπία στην κατά τα άλλα ιστορικά "αόρατη" γενιά μου: καθοριστικές στιγμές της εποποιίας του διαστήματος αντιστοιχούν στην πρώτη παιδική μας ηλικία. Έτσι, εμείς μάθαμε να διαβάζουμε την εποχή των ειδήσεων για την αποστολή στη Σελήνη, για τα πρώτα διαστημικά οχήματα-ρομπότ (στη Σελήνη και την Αφροδίτη), την εποχή που τα πιό χάι "αγορίστικα" παιχνίδια είχαν να κάνουν με αστροναύτες και λέηζερ, την εποχή που η τεχνολογίες που περιβάλλονταν από δέος είχαν να κάνουν με πυραύλους και πυρηνικά περισσότερο απ'ό,τι με υπολογιστές και ψηφιακές επικοινωνίες.

Θυμάμαι να ακούω στο ραδιόφωνο, σε ζωντανή μετάδοση, τον Αμστρονγκ να μιλάει ενώ έκανε τα πρώτα βήματά του στη Σελήνη - εμπειρία ακόμα πιό μαγευτική κι από την τηλεόραση, καθώς όλο αυτό το πλαίσιο έκανε την παιδική μας φαντασία να οργιάζει...

Ίσως ποτέ άλλοτε τα παιδιά όλου του κόσμου δεν βρέθηκαν να έχουν πιό ταυτόσημα και ταυτόχρονα πιό αυθεντικά όνειρα.

Όπως θα έχεις καταλάβει, εμένα μου έμεινε το "κόλλημα" από τότε: παρακολουθώ με ενθουσιασμό ο,τι έχει να κάνει, από κοντά ή μακριά, με την εξερεύνηση του διαστήματος.
Μια ματιά στα λινκς του μπλογκομάγαζου το επιβεβαιώνει :-)

Σε ένα άλλο επίπεδο, υπάρχουν ουκ ολίγες εκπλήξεις που περιμένουν όποιον ασχοληθεί με την ιστορία της διαστημικής δραστηριότητας της πάλαι ποτέ σοβιετίας:
- στο σχεδιασμό δεν υπήρχαν μονοπώλια, αλλά ομάδες που εκπονούσαν σχέδια σε ανταγωνισμό.

- το προσωπικό στοιχείο ήταν εντονότατο: επικαφαλής όλων των ερευνητικών, σχεδιαστικών, κατασκευαστικών μονάδων, ήταν ισχυρότατες "οραματικές" προσωπικότητες. Μάλιστα, οι μονάδες φτιάχνονταν, συνενώνονταν, έσπαγαν ή διαλύονταν ανάλογα με τις βουλήσεις των προσωπικοτήτων αυτών. Υπήρχαν δηλαδή "μεγάλοι άνδρες" και "μεγάλες γυναίκες" στο χώρο.
Αντίστοιχα, τα περισσότερα τεχνολογικά επιτεύγματα στον τομέα, φέρουν τη σφραγίδα της ατομικής ιδιοφυίας. Η σοβιετική διαστημική βιομηχανία μας έχει δώσει αριστουργήματα τεχνικού σχεδιασμού, λύσεις που συνδυάζουν σοφία στην απλότητα και την οικονομία χρήσης υλικών, αντοχή και μέγιστη αξιοπιστία.

-Μπορεί κανείς να διαπιστώσει πλήθος σημαντικότατων άτυπων διαδικασιών, λόμπινγκ, φιλίες και προσωπικές έχθρες που βάρυναν καθοριστικά το σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα, πολύ περισσότερο από όσο διοικητικές-γραφειοκρατικές "αναθέσεις έργου".


Η σύγκριση της σοβιετικής ένωσης με τις ΗΠΑ στο διαστημικό τομέα, αναποδογυρίζει εντελώς σχεδόν όλα τα στερεότυπα περί των δύο συστημάτων: ο σχεδιασμός στις ΗΠΑ είναι πολύ πιό συγκεντρωτικός, οι διαδικασίες πολύ πιό απρόσωπες, ξεχωριστά άτομα μετρούν ελάχιστα
στις επιλογές, τις αποφάσεις και τις υλοποιήσεις του προγράμματος.

Σύμφωνα με μια ανεκδοτολογική ιστοριούλα που τα συνοψίζει όλα, ρωτήσαν κάποτε τον Αμστρονγκ τι σκεφτόταν όταν επιβιβάστηκε στο Απόλλων, για την αποστολή στη Σελήνη, κι εκείνος απάντησε: "σκεφτόμουν οτι η ζωή μου εξαρτάται από ένα μηχάνημα 10000 εξαρτημάτων, το καθένα από τα οποία ανέλαβε ο φτηνότερος κατασκευαστής, κατόπιν μειοδοτικού διαγωνισμού".

Μόνο ένα στερεότυπο επιβεβαιώνεται οφθαλμοφανώς: η... ατροφία της σοβιετικής "σημειόσφαιρας". Υπήρχε μια μανία κωδικοποίησης των πάντων με σειρές αριθμών και γραμμάτων, να αποφεύγονται μετωνυμίες και συμβολισμοί, μανία που συμπληρωνόταν από μια παντελή υποταγή όλων των ιδιοτήτων του τεχνικού αντικειμένου στο λειτουργικό του στόχο: ούτε μια μπογιά της προκοπής, ένας λογότυπος, τίποτα ή πολύ λίγα και πολύ πρωτόγονα. Χρειάστηκε να επέλθει η κρατικοκαπιταλιστική βαρβαρότητα για να δούμε εντυπωσιακές εικόνες ερυθρο-γαλαζολευκών πτητικών συσκευών, με πονηρούς λογότυπους, εικονίτσες και γενικώς μπιχλιμπίδια διαφημιστικού τύπου προς τέρψην της οράσεως.
.....

Και η Ελλάδα; που είναι σε όλη αυτήν την περιπέτεια;
Παρά το αξιόλογο δυναμικό "της διασποράς" που έχει δουλέψει για το αμερικανικό, αλλά και το σοβιετικό και το σημερινό ρωσσικό διαστημικό πρόγραμμα, η χώρα σαν τέτοια μένει όσο πιο μακριά μπορεί από το διάστημα... Στο παρελθόν μια κάποια σχέση με διαστημικά πρότζεκτ διατηρούσε το πολυτεχνείο της Θράκης, ίσως και κάποια ελάχιστα πράγματα να έχουν γίνει στην Κρήτη...

Φώναζε η Αριστερά εξαποανέκαθεν για την αναγκαιότητα να "μπούμε" στη διαστημική εποχή, τελικά χρειάστηκε να πάμε στο 2005 για να γίνουμε έστω τυπικά μέλος της Ευρωπαϊκής διαστημικής Υπηρεσίας... (να και μια άλλη ανατροπή της μπουρδολογίας περί εκσυγχρονιστών).

Σταματάω το σεντόνι εδώ, να σχολιάσει και κανένας άλλος αν θέλει.

Κωστής Γκορτζής said...

Πολύ καλό!
(σου έστειλα, παρεπιμπτόντως ένα μέηλ γενικότερου ενδιαφέροντος)
Επί της επετείου και του σχολίου.
Εξακολουθούν Έλληνες να ηγούνται πρωτοποριακών προγραμμάτων της ΝΑΣΑ. Νάσος Οικονόμου, του Πανεπιστημίου του Σικάγο, που πέρα από τις κατασκευές, χαρτογραφεί τον Άρη με ονόματα όπως Ζιάκας, Πίνδος, Γρεβενά, Σητεία κλπ (κατάγεται από το Ζιάκα Γρεβενών και αξίζει να τον ανεβάσω σε ποστ), παιδί του 'παιδομαζώματος' στην Τσεχοσλοβακία, βοσκός μέχρι τα εννιά του στα βράχια του Όρλιακα....

Μαύρο πρόβατο said...

Οι δυσκολίες της επικοινωνίας σύντροφε... (δες μέηλ σου) :-)

Μερσί :-)
είχα διαβάσει κι εγώ τη συγκλονιστική ιστορία του Δρ Οικονόμου στα "Νέα" νομίζω.

Πάντως, πολλοί συμπατριώτες έχουν περάσει από τη NASA σε διάφορα επίπεδα. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό, είναι οτι υπάρχουν και κάποιοι ελληνικής καταγωγής στο ρωσσικό διαστημικό πρόγραμμα. Ο πιό διάσημος είναι ο σημερινός επικεφαλής πληρώματος στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, για τον οποίο έχω προσωπική γνώση οτι έχει φάει τ'αυτιά των διάφορων "υπευθύνων" της Ελλάδας με ένα σωρό ιδέες κάθε είδους που αφορούν την ανάπτυξη συνεργασίας της Ελλάδας με τους ρώσσους στον τομέα του διαστήματος. Έχω την εντύπωση οτι κανείς δεν τον έχει πάρει καν στα σοβαρά - συγκρίνεται τώρα πχ η διάνοιξη της εθνικής στο πέταλο του Μαλλιακού με συμμετοχές σε διαστημικά προγράμματα και τρίχες;
Έχει μείνει μόνο το δώρο του στον πρόεδρο της Δημοκρατίας (Στεφανόπουλο), η μοναδική ελληνική σημαία που πέταξε μαζί του στο διάστημα...


Για την ιστορία, να και ένας άλλος πρωτοπόρος ερευνητής στον κλάδο, ελληνικής καταγωγής (σελίδα με βιογραφικά - δείτε στο Κ)...

Кроткая said...

αυτά τα κατάλοιπα της παιδικής σας ηλικίας τα υποψιαζόμουν και διαβάζοντας Κόου (συνομίλικοι είστε? χεχεχε!!).

εμένα, για να πω την αλήθεια. δεν με πολυσυγκινούνν τα διαστημικα΄ταξείδια. Ας ασχοληθούμε λίγο με τον δικό μας πλανήτη πριν πάμε να καταστρέψουμε και τους υπόλοιπους...

(τόση επιχειρηματολογία για να αποδείξουμε το προφανές: ότι η ΕΣΣΔ ήταν καλύτερη από τις ΗΠΑ στον τομέα!)

nik-athenian said...

Sergei Korolev, Nikolai Kaminin, Kerim Kerimov.
Πρόσωπα με μεγάλη συνεισφορά στις διαστημικές πτήσεις, από τα 60'σ ως τα 80'ς.
Ήταν όπως τα λες. Η προσωπική τους δουλειά ήταν ικανή να δώσει στήριξη σε ολόκληρο πρότζεκτ.

Μαύρο πρόβατο said...

Καλή μου Κροτ, κι εμένα μου φαίνεται οτι εσείς οι νεότεροι είστε η πρώτη γενιά της μαζικής οικολογικής συνειδητοποίησης...

Το τελευταίο που αναφέρεις δεν το πιστεύω. Οι σοβιετικοί σίγουρα έκαναν τα περισσότερα "ανά μονάδα αφιερωμένων πόρων". Πιστεύω οτι ο λόγος ήταν η "ανθρωποκεντρική" φιλοσοφία του προγράμματός τους, παρά τα κοινώς αποδεκτά στερεότυπα. Παρ'ολ'αυτά, η αμερικανική δραστηριότητα στην εξερεύνηση του διαστήματος, η τεχνολογία και η βιομηχανία τους, είναι στο σύνολο η κορυφαία. Τα πιο απομακρυσμένα από τη γη κατασκευασμένα από τον άνθρωπο αντικείμενα, είναι αμερικανικά. Η ποσότητα και ακρίβεια των δεδομένων που έχουν συλλέξει από άλλους πλανήτες, είναι πολύ πάνω από ο,τι κατάφεραν οι σοβιετικοί.
Ακούγεται βέβαια τετριμμένο να πούμε οτι η σημερινή συνεργασία ρώσσων και αμερικάνων πολλαπλασιάζει τελικά τις δυνατότητες.

(Πάντως, μια και μπήκαμε σε συζήτηση σύγκρισης, σημειώνω οτι αφήνω στην άκρη την πλευρά των στρατιωτικών χρήσεων της διαστημικής τεχνικής - άλλο τεράστιο θέμα.
Όπως άλλο κεφάλαιο είναι τα σημαντικά διαστημικά προγράμματα άλλων δυνάμεων, της Ευρώπης και των χωρών της, της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Ινδίας και παρολίγο της Βραζιλίας).

Φίλτατε Νικ, ευχαριστώ για το σχόλιο - καταλαβαίνω οτι επιβεβαιώνεις τη θεωρία μου για τη γενιά μας (είμαστε ψηλά-χαμηλά σειρά :-))

Кроткая said...

επειδή με έβαλες στο τριπ να μάθω τελικά, το πρόγραμμα πόλεμος των άστρων δεν αποτέλεσε καλή αφορμή για να αναπτυχθούν οι αμερικάνοι; Είχα διαβάσει κάπου (γαλλική πηγή, αλλά δεν θυμάμαι πού, ίσως να ήταν άρθρο του Romer) ότι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 80, οι σοβιετικοί ήταν πιο μπροστά και τότε πήραν μπρος οι Αμερικάνοι. Μάλιστα, ο αρθρογράφος υποστήριζε ότι αυτός ο ανταγωνισμός συνετέλεσε αποφασιστικά στο να γονατίσει οικονομικά η ΕΣΣΔ, όπερ και συνέβαλε στην τελική οικονομική κατάρρευση που προηγήθηκε της πολιτικής.

Για την Arianne θα κάνεις ξεχωριστό ποστ? (αυτοί οι Γάλλοι! όλο κοκρεύονται για την Arianne τους και για το TGV τους! όχι άδικα, αλλά...)

Anonymous said...

Ωραιο αφιέρωμα.

Θα θελα να απαντήσω σε ερωτήσεις και να παραθέσω στοιχεια ακόμα και για το τι γίνεται στην Ελλάδα,αλλά ας οψεται η 9 εβδομάδων(!) εξεταστική...

Κωστής Γκορτζής said...

velazquez κουράγιο! Άλλοι ταλαιπωρήθηκαν μέχρι και ...εννιάμισυ βδομάδες... :-)))

Μαύρο πρόβατο said...

:-)))

Σύντροφε Κωστή, δεν έχω λάβει τίποτα.
@Υπόλοιποι φίλοι: θα επανέλθω το συντομότερο, μόλις βρω λίγο χρόνο.

Anonymous said...

Ώστε τη Δευτέρα θα πάτε για φαγητό στα άστρα...

Μαύρο πρόβατο said...

:-)
δύο είναι μόνο (τα άστρα του συγκεκριμένου)...

Anonymous said...

ΕΛΕΟΣ.
ΝΟΜΠΕΛ ΣΤΟΝ ΓΚΟΡ?
ΝΟΜΠΕΛ ΣΤΟΝ ΓΚΟΡ?

Μαύρο πρόβατο said...

Βρε Βελάσκεθ,
εδώ το έχει πάρει ο Κίσσινγκερ...