November 09, 2006

Markus Wolf: 19/01/1923 - 09/11/2006




Καλό ταξίδι σύντροφε.

...Wenn Alik die Utopie, an die wir einst gemeinsam glaubten, ablehnt, so ist das mit seinen schlimmen Erfahrungen und der desolaten Lage seines Landes zu erklären, in das es unter kommunistischer Führung geraten ist. Und dennoch bleibe ich bei meiner Überzeugung, dass Utopien, das Streben nach einer gerechten Gesellschaft notwendig sind. Auf sie nur deshalb zu verzichten, weil ein solches Streben mit Niederlagen und Enttäuschungen verbunden ist, würde bedeuten, auf jeden Fortschritt, ja in Anbetracht der unsere Erde mehr denn je bedrohenden Gefahren auf die Zukunft der Menschheit zu verzichten. Sollen die Giganten der Wirtschaft, die mit ihrer Allmacht aus Rüstung und sinnloser Steigerung des Konsums auf Kosten von Umwelt und sozialer Gerechtigkeit sagenhafte Gewinne schöpfen, allein bestimmen, wohin die Welt geht?

Meine Helden der Geschichte waren solche, die wie Spartakus im Alten Rom, Thomas Müntzer im Mittelalter oder die Gefallenen der Pariser Kommune am Ausgang des 19. Jahrhundertsan einer Freiheitsutopie auch dann noch festhielten, als der Kampf aussichtslos und verloren schien. Und dennoch haben sie den Fortschritt bewirkt. Wer heute nach drigend notwendigen Alternativen sucht, sich nicht mit den herrschenden Verhältnissen in der Welt abzufinden bereit ist, lebt in solcher Tradition. Viele Menschen passen sich an, die Konformisten sind in der Überzahl. Sie lassen sich von den Mogulen der Medien und vom Schein demokratischer Spielregeln einschläfern, die in Wirklichkeit nur die wahren Machtverhältnisse verschleiern. Es wird aber immer auch Menschen geben, die gute Ideale über das eigene Wohl stellen. Es ist meine Hoffnung, dass darunter viele junge sind, die eine Vision von einer Welt haben, in der menschlische Bedürfnisse vor Profitinteressen gestellt werden.

Από το Freunde sterben nicht: Errinerungen an Weggefährten (Οι φίλοι δεν πεθαίνουν: αναμνήσεις από αυτούς που έφυγαν), 2002 (Εκδ. τσέπης: Heyne, München 2004).

10 comments:

άσκεπος said...

!!!!!!!!!!!!

Michael said...

...ταξίδι που άρχισε την επέτειο της πτώσης του τείχους... περίεργη που είναι η ιστορία, καμιά φορά...

«Ναι, υποστηρίζω πως η μονάδα μου συνεισέφερε στο να έχουμε τη μεγαλύτερη περίοδο ειρήνης στην ευρωπαϊκή ιστορία. Και νομίζω πως δικαιούμαι να το λέω αυτό» είχε πει

καλό ταξίδι, λοιπόν...

Κωστής Γκορτζής said...

Ρε τι μαθαίνουμε στα μπλόγκς... Λύκοι να είναι σύντροφοι Προβάτων!

Εκτός του άτοπου αστεϊσμού, ο μακαρίτης ήταν σημαντική προσωπικότητα. Από αυτές που διαμορφώνουν Ιστορία χωρίς τη λόξα της δημοσιότητας για να τη διαχειρίζονται ασήμαντες προσωπικότητες που ψοφάν για δημοσιότητα.
Απ' όποια πλευρά και να αποτιμήσεις τη δράση του, δεν μπορείς παρά να του βγάλεις το καπέλο.
Καλό του ταξίδι, λοιπόν.

nik-athenian said...

Πολύ δύσκολο να γνωρίζει κανείς για τις πράξεις ανθρώπων που έμειναν όλη τους τη ζωή συνειδητά στη σκιά και στο παρασκήνιο.
Συνεπώς μόνο συναισθηματικά μπορούμε να μιλάμε γι αυτούς, όσο μεγάλο ρόλο και να υποψιαζόμαστε ότιέπαιξαν.
Αλήθεια είχε συνδεθεί καθόλου το όνομα του Wolf με την υπόθεση του Κάρλος Ραμίρεζ (Τσακάλι)τη δεκαετία του 70;
Θυμάται κανένας;
Γιατί εγώ τότε διάβαζα. lol.

rosemary said...

Πολύ ωραίο το κείμενο. Για το "Es ist meine Hoffnung, dass darunter viele junge sind, die eine Vision von einer Welt haben, in der menschlische Bedürfnisse vor Profitinteressen gestellt werden" δεν ξέρω βέβαια, βλέπω πια καθημερινά τόσο πολλούς και τόσο νέους ανθρώπους που μετρούν τις δικές τους ανάγκες σε χρήμα, πόσο μάλλον μάλλον τις ανθρώπινες ανάγκες γενικότερα, που πραγματικά δεν ξέρω... Ίσως βέβαια απλά επειδή βρίσκομαι εδώ που βρίσκομαι.

Anastasia Konstantakatou said...

και μετά το glauben ακολουθεί το tun... σε όλες του τις εκδοχές και εκφάνσεις. Και εκεί τα προβλήματα. Θα ήθελα να πω ότι η rosemary έχει άδικο αλλά δε μπορώ. Βρίσκω πολλές αποδείξεις για το επιχείρημα της. Και όχι μόνο στη χώρα που μας φιλοξενεί αμφότερες.

liliputaner said...

Glauben und tun...Dieser Weg wird kein leicter sein...Dieser Weg wird steinig und schwer...

Μαύρο πρόβατο said...

Καλημέρα σε όλους,

Αν και μου φαίνεται βλακεία, δεν μπορώ ν’αποφύγω τον πειρασμό να παραθέσω λίγες πληροφορίες για το πρόσωπο της φωτογραφίας και συγγραφέα του αποσπάσματος (στα γερμανικά, λόγω έλλειψης χρόνου)

Ο Markus Wolf , γερμανοεβραίος, γεννήθηκε στο νότο της χώρας (Στουτγάρδη). Ο πατέρας του ήταν γιατρός, φυσιολάτρης και οπαδός των «εναλλακτικών» θεραπειών που ήταν εξαιρετικά δημοφιλείς στη Γερμανία από τα μέσα του 19ου αιώνα, ενταγμένες στο ευρύτερο ρεύμα του ρομαντισμού και ειδικά της «επιστροφής στη φύση». Ήταν επίσης στρατευμένος στο σοσιαλιστικό και κατόπιν στο κομμουνιστικό κίνημα.
Με την άνοδο του ναζισμού, οι Βολφ εγκαταλείπουν τη Γερμανία και περνώντας από την Ελβετία εγκαθίστανται οριστικά στη Μόσχα. Αργότερα, ο δρ.Βολφ εγκαταλείπει τη Σοβιετική Ένωση, για να πολεμήσει στον ισπανικό εμφύλιο.
Ο Μάρκους φοιτά σε «πρότυπα» σχολεία της Μόσχας, όπου γνωρίζεται με τη ρωσσική φιλολογία αλλά και τη γερμανική κλασσική σκέψη (Καντ, Χέγκελ) σε ασυνήθιστο βάθος για δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο απόηχος του κλίματος τρόμου των σταλινικών εκκαθαρίσεων φτάνει μέχρι την τάξη του, όπου συνεχίζει να κάνει παρέα με τη συμμαθήτριά του κόρη του Μπουχάριν, μετά την εκτέλεση του μεγάλου επαναστάτη.
Ο Μάρκους στρατεύεται στον κόκκινο στρατό. Δεν έχω υπόψη μου βιογραφικές αναφορές για τη συμβολή του στις μάχες κατά της χιτλερικής Βέρμαχτ. Επιστρέφει πάντως στο Βερολίνο ως αξιωματικός του κόκκινου στρατού. Κατόπιν, ως δημοσιογράφος, καλύπτει τις δίκες της Νυρεμβέργης . Το 1953, στην ηλικία των 30, αποτελεί ένα από τα ιδρυτικά μέλη της νεότευκτης υπηρεσίας εξωτερικών πληροφοριών της Ανατολικής Γερμανίας. Σύντομα, τίθεται επικεφαλής της ανατολικογερμανικής κατασκοπίας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του «χώρεψε στο ταψί» τις σημαντικότερες δυτικές δυνάμεις, καταγράφοντας στο ενεργητικό του αναρίθμητες επιτυχίες, σταματώντας σειρά εχθρικών ενεργειών, πληροφορώντας έγκαιρα όλα τα κράτη του Συμφώνου της Βαρσοβίας για επικείμενες εξελίξεις. Αργότερα αποκάλυψε οτι ο μηχανισμός που είχε στήσει ήταν σε θέση να παραλύσει το στρατιωτικό μηχανισμό της δυτικής Γερμανίας σε 48 ώρες, στην περίπτωση που αυτός ξεκινούσε επίθεση. Συνέβαλε έτσι στην ισορροπία δυνάμεων των δύο στρατοπέδων του Ψυχρού Πολέμου, που ήταν καθοριστικός παράγοντας για την εύθραυστη ειρήνη και την αποφυγή του πυρηνικού όλεθρου. Και αυτό παρά τα ομολογημένα από τον ίδιο λάθη του, το κυριότερο των οποίων ήταν η «παγίδευση» του Βίλλυ Μπράντ, ενός φωτισμένου ηγέτη και οπαδού της ειρήνης – παγίδευση που έφερε την πτώση του.
Ο Μάρκους Βολφ υπήρξε χαρισματική προσωπικότητα που απείχε πολύ από την πληθώρα των άχρωμων γραφειοκρατών που πλειοψηφούσαν στην ηγεσία των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού. Βαθειά καλλιεργημένος, σε στενότατη (και λόγω θέσης) επαφή με τις κοινωνίες της δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ, βασιζόταν πάντα στον «ανθρώπινο παράγοντα».

Το 1986, παραιτήθηκε από επικεφαλής της κατασκοπίας του Βερολίνου, όταν διαπίστωσε οτι η διαλυτική πολιτική Γκορμπατσώφ βρισκόταν ακριβώς στον αντίποδα των τεράστιων μεταρρυθμίσεων που χρειαζόταν ο υπαρκτός σοσιαλισμός για να βγει από τη βαθιά κρίση του και να επαναπροσεγγίσει το επαναστατικό πρόγραμμα.

Δεν «πούλησε» ούτε τα ιδανικά του, ούτε τους ανθρώπους του, και η στάση του αυτή, σε συνδυασμό με την προηγούμενη δράση του, επέφερε το σεβασμό ακόμη και των σκληρότερων αντιπάλων του.

Άφησε μια σειρά από ενδιαφέροντα βιβλία. Διαβάζοντάς τα, έχει κανείς την αίσθηση οτι περνά μπρος από τα μάτια του ολόκληρη η μεταπολεμική Ιστορία.

V. said...

1. Το ενδιαφέρον στις δίκες του Wolf και άλλων για τη δράση τους στις μυστικές υπηρεσίες της ΓΛΔ ήταν ότι αντιμετώπισαν, μεταξύ άλλων, την κατηγορία της προδοσίας. Ανεξάρτητα από την θετική ή αρνητική άποψη που έχει (ή είχε) κανείς για τη ΓΛΔ είναι προφανής η αντιστροφή της λογικής - πως μπορείς να προδώσεις ένα κράτος που δεν είναι το δικό σου; Μέσα στο κλίμα των αρχών του ΄90 και με δεδομένη τη στάση των ΜΜΕ αυτό το παράλογο έγινε εύκολα αποδεκτό ως λογικό. Ενδιαφέρον έχει όμως η ιδεολογία που βρισκόταν πίσω από τη νομιμοποίηση του παραλογισμού, η οποία νομίζω ότι πάταγε σε δύο βάσεις. Η πρώτη ανάγεται σε κάποιους αιώνες πριν, στην ιδεολογική νομιμοποίηση της συγκρότησης του σύγχρονου (αστικού) κράτους: ένα «έθνος» = ένα κράτος. Η δεύτερη σχετίζεται με την αντίληψη ότι η δημιουργία αυτού του δεύτερου γερμανικού κράτους ήταν αποτέλεσμα εξωτερικής επέμβασης, κι ας ήταν ο Adenauer που δήλωσε απαντώντας σε προτάσεις επανένωσης «καλύτερα τη μισή Γερμανία ολόκληρη» (lieber halb Deutschland ganz). Έτσι εκ των υστέρων προκύπτει ότι το δεύτερο γερμανικό κράτος δεν νομιμοποιούνταν να υπάρξει, ήταν ένα λάθος της ιστορίας, και επομένως όλοι οι Γερμανοί όφειλαν να υπηρετούν το «αυθεντικό» γερμανικό κράτος, την ΟΔΓ.
2. Δεν είμαι σίγουρος ότι η παγίδευση του Brandt ήταν από τη σκοπιά του Wolf (και του όποιου Wolf) λάθος. Ο Brandt ήταν αρχηγός ενός εχθρικού κράτους, ίσως ο ίδιος ήταν λιγότερο εχθρικός από άλλους αλλά αυτό μικρή σημασία είχε. Κάθε κατάσκοπος που σέβεται τον εαυτό του θα ήθελε να παγιδεύσει τον αντίπαλο. Σε όλες τις δουλειές παίρνει κανείς μικρότερα ή μεγαλύτερα ρίσκα. Αν σου βγει είσαι κύριος, αν όχι τα λούζεσαι. Το πρόβλημα στη δουλειά που έκανε ο Wolf είναι αν δε σου βγει το κόστος παραείναι μεγάλο. Επομένως μάλλον αποτυχία πρέπει να θεωρηθεί παρά λάθος.
3. Sorry για την πολυλογία

Μαύρο πρόβατο said...

Καλημέρα,
λίγα για το σχόλιο του v, με το οποίο συμφωνώ απόλυτα:
-ο παραλογισμός δε στάθηκε ποτέ εμπόδιο στην προπαγάνδα και την κατασταλτική λειτουργία του δημοκρατικού καθεστώτος "μας"...
-ο χαρακτηρισμός της παγίδευσης του Βίλυ Μπράντ ως λάθους, ανήκει στον ίδιο τον Β - ως ρίσκου που δεν έπρεπε να αναληφθεί. Κρίνοντας τα πράγματα εξ αποστάσεως, τείνω να συμφωνήσω μαζί σου οτι πρόκειται μάλλον για αποτυχία...

-Και μια συμπληρωματική πληροφορία, από ένα δημοσίευμα της Μοντ: ο πατέρας του ΜΒ δεν ασκούσε την ιατρική - ασχολούταν με τη δραματουργία, κι άφησε μερικά έργα που είχαν επιτυχία στο ανέβασμά τους, μέχρι και τις ΗΠΑ. Δεν πολέμησε τελικά στην Ισπανία, γιατί δεν κατάφερε να περάσει τα γαλλικά σύνορα. Συνελήφθη και κλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Σύμφωνα με το συντάκτη του άρθρου, ο πατέρας Β. απελευθερώθηκε λίγο πριν την κήρυξη του πολέμου από τη Γερμανία στην ΕΣΣΔ, μετά από διάβημά της, καθώς ήταν σοβιετικός πολίτης. Μια ακόμα ειρωνεία της Ιστορίας...